|
Wroc³aw
Wroc³awskie tradycje kajakarskie s± niemal tak stare jak …
kajakarstwo. Pierwsze ³ódki nowego typu pojawi³y siê bowiem na Odrze
równo w 10 lat po za³o¿eniu legendarnego Royzal Club Canoe w
Londynie. Wroc³awski klub „Grenlandia” za³o¿y³a grupa angielskich
studentów Wroc³awskiego Uniwersytetu. Oczywi¶cie kajaki traktowane
by³y wówczas jako zabawki, choæ trochê niebezpieczne. W XII stuleciu
by³ to sprzêt wywrotny, czêsto wiêc nazywany by³ „sprzedawc± dusz”
ze wzglêdu na liczne przypadki utoniêæ. Angielscy studenci
przebywaj±cy we Wroc³awiu doskonale rozumieli, ¿e je¶li nie
przy³±cz± siê do wio¶larzy, maj±cych ju¿ wówczas ugruntowan± pozycje
i wielk± popularno¶æ, pozostan± nieznani. W l881 roku przyst±pili
wiêc do powstaj±cego w³a¶nie zwi±zku klubów wio¶larskich, którego
za³o¿ycielem by³ klub „Vratislavia”, maj±cy w swych szeregach kilku
Polaków. Jego flaga mia³a sze¶æ bia³o-czerwonych pasów. I w³a¶nie
ten zwi±zek 25 wrze¶nia l881 zorganizowa³ regaty, do¶æ szeroko
opisywane w miejscowej prasie, w których po raz pierwszy ¶ciga³y siê
kajaki. Zawody obserwowa³o kilka tysiêcy widzów na brzegach Odry i
kilkuset na parostatkach, nie mog±cych siê nadziwiæ co to za
„drobinki” ¶migaj± w¶ród wielkich wio¶larskich ³odzi. Kajaki by³y
oczywi¶cie jednoosobowe i startowali na nich zawodnicy „Grenlandii”
na „Flickach” oraz „Silesii” na „Flockach”. Niestety nie zapisano
nigdzie nazwisk zwyciêzców, inna sprawa ¿e ówczesnych regatach czy
to wio¶larskich czy kajakowych rezultaty zapisywano klubom a nie
zawodnikom.
Po II wojnie ¶wiatowej sport na Dolnym ¦l±sku rodzi³ siê na nowo,
tworzy³ w³asna tradycje. Pierwsze powstawa³y kluby i sekcje
dyscyplin bardziej popularnych na dawnych ziemiach wschodnich II
Rzeczpospolitej, sk±d pochodzi³a znaczna wiêkszo¶æ nowych
mieszkañców prowincji. Tworzy³ te¿ w³asne tradycje, w tym tak¿e
kajakowe.
Pierwsza sekcja kajakowa w mie¶cie nad Odra pojawi³a siê w l953
roku. Tadeusz Pawlik, Tadeusz Ko³tun i Adam Dowtort zorganizowali
sekcjê w „Unii”, który to klub przekszta³ci³ siê potem w „Chemika”.
W tym samym mniej wiêcej czasie powsta³y sekcje przy Lidze
Przyjació³ ¯o³nierza ( by³o to zreszt± zjawisko ogólnopolskie) oraz
KSM-5 ( potem „Dolmel”). Kajakarze z LP¯, po rozwi±zaniu tej
organizacji przeszli w l960 roku do „Chemika) a sekcja „Dolmelu”
zosta³a zlikwidowana w l962 roku.
„Chemikowi” patronowa³y Zak³ady Chemiczne a jego zawodnicy ³±czyli
sport z prac± zawodow±. Trenowali w ciê¿kich warunkach, ale
osi±gnêli do¶æ szybko krajowy poziom. Do reprezentacji trafili:
Andrzej Gêbarski, Czes³aw Nyklasz, Bronis³aw Rodak. Z LP¯-u przyszli
Zygmunt Kurczyñski i Andrzej Olkowski a ze „Spójni” Warszawa Jerzy
Górski. Wielkie zas³ugi dla rozwoju tej sekcji mia³ Józef Rolirad,
wiceprezes klubu i kierownik sekcji kajakowej, których by³ dla
trenuj±cych jak ojciec. Razem z dr Ryszard Antkowiakiem prowadzi³
warsztat szkutniczy, w którym remontowa³ kajaki. Antkowiak z kolei
czwórkê kadrowiczów szkoli³ dodatkowo i ca³kowicie spo³ecznie. Józef
Rolirad pracowa³ w „Chemiku” do koñca istnienia sekcji, to znaczy do
przeniesienia jej do I Klubu Sportowego „¦lêza” co nast±pi³o w l967
roku.
Ten najstarszy polski klub we Wroc³awiu powsta³ w16 czerwca l945
roku. Inicjatorem by³ major Jan Gorgos, naczelnik Wydzia³u
Wojskowego Zarz±du Miejskiego. Nadano mu wielce wymown± nazwê „I
Klub Sportowy”, a od l957 roku dodatkowa czê¶æ „¦lêza”. Sekcja
kajakowa zosta³a za³o¿ona w l965 roku. Przystañ klubu by³a
zdewastowana, a sprzêtu nie by³o niemal wcale. Ale nowy cz³onek
PZKaj, korzystaj±cy z przystani Szkolnego Wojewódzkiego O¶rodka
Sportowego, szybko robi³ postêpy. Ju¿ w drugim roku swego istnienia
„¦lêza” zosta³a sklasyfikowana na 8 miejscu w kraju. Pierwszymi
wybijaj±cymi siê zawodnikami byli Ewa Hanas i Roman Jaworski,
cz³onkowie kadry olimpijski oraz Karol Czpaliñski, powo³any do kadry
m³odzie¿owej. „¦lêza” przez ponad 40 lat utrzyma³a miano
najsilniejszego klubu kajakowego we Wroc³awiu. Z jej szeregów
wywodzili siê mistrzowie Polski: Bogumi³a £±cka, Tomasz Darski,
Mariusz Lipka, Adam Serwatka, Krzysztof Tryba, Tomasz Szymkowiak.
Najlepszy dla klubu okres to prze³om lat 80- i 90-tych, kiedy to
¶wietnie p³ywaj± Lipka i Serwatka oraz kanadyjkarz Tomasz Darski,
cz³onkowie kadry narodowej. Ale pierwszy tytu³ mistrzowski zdoby³a
Bogumi³a £±cka, zwyciê¿aj±c na 5 km w l987 roku. Wychowankiem
wroc³awskiego klubu jest Marek Ploch (zas³ugi dzielone s± z
Gorzowem), który ¶wiatowe szczyty osi±gn±³ w roli trenera, a jego
chiñscy podopieczni wywalczyli z³oty medal olimpijski w Atenach w
2004 roku. Sekcja kajakowa tego zas³u¿onego klubu przesta³a istnieæ
pod koniec XX wieku.
17 czerwca l945 roku powsta³ inny wroc³awski klub. Przy Stra¿y
Akademickiej za³o¿ono AZS, przekszta³cony 5 grudnia tego roku w AZS
Wroc³aw. Pocz±tkowo mia³ 11 sekcji, w l971 rok przyby³a kajakowa, a
jej za³o¿ycielem by³ dr Ryszard Antkowiak. Do wroc³awskiej uczelni
trafia³o wielu kajakarzy górskich, którzy tu zdobywali dyplomy, by³a
to najsilniejsza sekcja wówczas w kraju a w jej barwach startowali
mistrzowie ¶wiata: Ryszard Seruga, Wojciech Kudlik, Jan Fr±czek,
Jerzy Stanuch oraz wielu innych czo³owych polskich „górali”, znanych
potem trenerów jak Kazimierz Kuropeska czy Henryk i Bogdan
Popielowie. W l979 roku szkolenie rozpoczê³a sekcja kajakarstwa
p³askiego. Sekcja kajakowa zakoñczy³a dzia³alno¶æ, gdy obowi±zki
dydaktyczne dla kajakarstwa górskiego przejê³a krakowska AWF.
Wiosn± l946 roku przy I Liceum Ogólnokszta³c±cym powsta³ klub,
nosz±cy potem nazwê „Juvenia”. Jego twórc± by³ Zbigniew Skrocki.
Pocz±tkowo nosi³ nazwê Szkolnego Wojewódzkiego O¶rodka Sportowego,
potem MKS Wroc³aw a od 27 listopada l971 roku „Juvenii”. Sekcje
kajakow±, jedna z silniejszych, za³o¿yli Tadeusz Zawisza i Zygmunt
Kurczyñski. Szczególne zas³ugi mia³ ten drugi, startuj±cy przedtem
przez rok w barwach „Chemika” Wroc³aw, w których wywalczy³ tytu³
mistrza kraju. W l962 roku proponowano mu nawet miejsce w sztabie
szkoleniowym kadry narodowej, ale odmówi³ bo uwielbia³ pracê z
m³odzie¿± na wodzie. Bardzo popularny we Wroc³awiu „Piku¶” zacz±³
sw± trenersk± przygodê od wielkiego sukcesu, bo jego wychowanki :
Irena Bublewicz, Ewa Hanas , Maria Ko³ek i Krystyna Wioler
wywalczy³y pierwszy w historii klubu tytu³ mistrzyñ Polski podczas
rywalizacji juniorek w Por±bce 1964 roku. Irena Bublewicz i Ewa
Hanas pop³ynê³y w reprezentacyjnej czwórce juniorek, które
wywalczy³y br±zowy medal podczas I Mistrzostw Europy. Kurczyñski
uwielbia³ prace z m³odzie¿±, bywa³y okresy, ¿e w na przystani Pod
Grobl± mia³ pod opiek± po 50 osób. „Juvenii” tez ju¿ nie ma, na jej
gruzach istnieje MKS MOS Wroc³aw.
Wyniki wroc³awskich kajakarzy mo¿na u³o¿yæ w postaci amplitudy.
Poziom podnosi³ siê, opada³, znów siê podnosi³ jak w ka¿dym roku
wody na Odrze. Nie wybudowano na niej toru regatowego z prawdziwego
zdarzenia, choæ takie idee rodzi³y siê w wielu g³owach przez niemal
pó³ wieku. W l975 roku, w okresie, gdy poziom wroc³awskiego
kajakarstwa opada³, po wielu dyskusjach a nawet sporach, próbowano
u³o¿yæ system szkolenia kajakarskiego w mie¶cie. „¦lêza” mia³a zaj±c
siê seniorami, „Budowlani” juniorami i m³odzie¿owcami, „Juvenia”
mia³a prowadziæ szkolenie podstawowe, a AZS tylko trenowaæ slalom.
System dzia³a³ krótko, choæ pocz±tkowo efekty wydawa³y siê byæ
obiecuj±ce.
Przed laty istnia³y kajakarskie sekcje w Miliczu i Legnicy a szybko
skoñczy³y ¿ywot z powodu braku sprzêtu i szkoleniowców. Nie ma tak¿e
ju¿ sekcji „Budowlanych”, „¦lêzy”, „Juvenii”, nie ma akademików
”górali”. Ci ostatni na szczê¶cie pozostali jeszcze w Le¶nej.
„W³ókniarz” Le¶na powsta³ ju¿ w l945 roku, pocz±tkowo jako sekcja
pi³karska, ale potem mia³ wiele ró¿nych sekcji, o nietrwa³ym
niestety ¿yciorysie. Jedn± z najpó¼niej za³o¿onych jest kajakowa. W
l977 roku jej dzia³anie zainicjowali Alicja i Jerzy Stanuchowie.
Alicja pochodzi³a z pobliskiego Zgorzelca, Jerzego pozna³a na
studiach we wroc³awskiej AWF. Byli trenerami „W³ókniarza” do l983
roku. U nich zaczyna³ karierê obecny szkoleniowiec klubu Bogdan
Sztuba, ale potem klub nosi³ nazwê „Kwisa” Le¶na wreszcie UKS Le¶na.
Jego slalomi¶ci maj± na koncie jeden tytu³ mistrzowski w konkurencji
seniorów oraz wiele w kategorii juniorów. Dru¿yna kajak-polo z
Le¶nej zdoby³a tak¿e pierwszy historyczny tytu³ mistrza Polski w
1998 roku i od tamtej pory nale¿y do ¶cis³ej czo³ówki krajowej.
Wroc³awski okrêg ma obecnie piêæ klubów: MKS MOS Wroc³aw, UKS Pegaz
i UKS Milenium (oba Wroc³aw), LKK „Ster” Malczyce i UKS Le¶na. |